Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thừa nhận quản lý An toàn vệ sinh Thực phẩm còn nhiều bất cập

Nguyễn Tấn Tuân (Khánh Hòa) nêu câu hỏi với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Cử tri thực sự lo lắng cái chết từ từ do chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm không bảo đảm. Từ trang trại đến bàn ăn được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Quốc hội đã có nhiều cuộc giám sát và đã ra nghị quyết của vấn đề này. Phó Thủ tướng cho biết, trách nhiệm của các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và công nghệ trong việc quản lý nuôi trồng, chế biến, lưu thông, tiêu dùng thế nào? Trách nhiệm có trồng chéo không? Phó thủ tướng đã chỉ đạo lĩnh vực này như thế nào?

Trả lời vấn đề mà đại biểu Tuân nêu, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho hay, đây là một câu hỏi đúng như đại biểu đã nói, nhìn nhận vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm (CfoodSTP) từ cách tiếp cận, phối hợp phân công nhiệm vụ. Tôi xin khẳng định công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm được các bộ, ngành, địa phương, kể cả các đoàn thể đã phối hợp và có rất nhiều cố gắng, chúng ta có nhiều tiến bộ nhưng còn nhiều bất cập và chưa đạt được mong muốn của nhân dân cũng như mục tiêu đề ra của Chính phủ và từng bộ trong lĩnh vực này.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng khẳng định không phải những bất cập, những yếu kém đó do việc phân công, phân nhiệm chồng chéo. Năm 2011 khi Luật an toàn thực phẩm có hiệu lực thì chúng ta quản lý lĩnh vực này theo cách phân đoạn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý khâu sản xuất, Bộ Công thương quản lý khâu lưu thông và Bộ Y tế quản lý khâu chế biến, sau đó chúng ta đã xây dựng luật mới trên một tư duy rất mới, rất phù hợp với quốc tế là chúng ta quản lý theo chuỗi và theo ngành hàng, theo từng nhóm sản phẩm, từ khâu sản xuất, sơ chế (trong nông nghiệp thì sơ chế bao gồm cả giết mổ), tới chế biến, lưu thông, kinh doanh. Luật quy định rất rõ trách nhiệm quản lý nhà nước ở các Điều 61, 62, 63, 64 đối với 3 bộ này. Sau đó, Nghị định của Chính phủ năm 2012 cũng quy định rất cụ thể theo tinh thần của luật. Gần đây nhất, để giải quyết tương đối triệt để vấn đề này thì tháng 4 năm ngoái 3 bộ sau mộ thời gian bàn rất kỹ và tiếp thu ý kiến của các đoàn thể thì đã ký một thông tư liên tịch giữa 3 bộ.

Trong đó, quy định rất chi tiết nguyên tắc phối hợp là mỗi một việc chỉ có 1 cơ quan chịu trách nhiệm chính là đầu mối. Có phụ lục đầy đủ từng ngành hàng, từng nhóm sản phẩm, nhóm nào thuộc Bộ Y tế, nhóm nào thuộc Bộ Công thương, nhóm nào thuộc Bộ Nông nghiệp. Nên khẳng định chúng ta cơ bản không có vấn đề về mặt phối hợp. Tại sao còn chữ “cơ bản”, bởi vì quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như rất nhiều lĩnh vực khác luôn có sự giao thoa giữa các ngành.

Hiện, mặc dù chúng ta đã tinh giản rất nhiều, nhưng theo thống kê đến ngày hôm nay còn 192 ban chỉ đạo và ủy ban liên ngành, trong đó Thủ tướng và Phó Thủ tướng đứng đầu 108 ban chỉ đạo, cá nhân tôi đứng đầu khoảng 20 ban, để thấy rằng chúng ta luôn luôn có sự phối hợp và các ban chỉ đạo các ủy ban này, trong đó có Ban chỉ đạo về vệ sinh an toàn thực phẩm thì làm gì. Chúng tôi không chỉ họp định kỳ mà thường xuyên trao đổi với nhau giữa các bộ, thậm chí bằng điện thoại và cũng không câu nệ là cấp, chức. Thậm chí tôi trực tiếp làm việc với từng chuyên viên để xem vấn đề gì, chúng tôi không sợ chồng chéo , chúng tôi sợ còn vấn đề gì để lọt là anh em xử lý ngay.

Luật chúng ta đã có luật pháp đến nghị định, có thể nói rằng các tổ chức quốc tế cũng nói chúng ta đã đầy đủ. Đương nhiên, cần phải bổ sung tiếp như một số đại biểu đã phát biểu, kể cả khi chúng ta sửa Luật hình sự, nhưng đến giờ phút này cơ bản là đầy đủ. Nếu thực hiện tốt thì vấn đề có thể được giải quyết cơ bản, vậy câu chuyện là ở chỗ tổ chức thực hiện. Tổ chức thực hiện không chỉ là của từng ngành theo ngành dọc, trong đó có sự vào cuộc không thể thiếu được của các cấp chính quyền địa phương.

Ngoài ra, sự phối hợp không chỉ giữa 3 ngành và Bộ khoa học và công nghệ như đại biểu đã phát biểu mà còn có sự phối hợp giữa việc quản lý bằng pháp luật và vận động nhân dân với truyền thống, với đạo đức. Luật cũng đã có điều quy định trách nhiệm giáo dục và tuyên truyền, trong đó quy định cả trách nhiệm của Bộ giáo dục, Bộ Thông tin và Truyền thông. Chúng tôi cũng đã làm rất nhiều với các đoàn thể, từ Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, Đoàn thanh niên, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Hoạt động sản xuất và kinh doanh thực phẩm và đảm bảo an toàn thực phẩm diễn ra ở từng hộ gia đình. Chúng ta có gần 10 triệu hộ, nửa triệu hộ chế biến, nhiều quy định còn thiếu nhưng cũng đã có rất nhiều quy định đã rõ ràng mà ai sử dụng chất cấm, sử dụng sai thuốc bảo vệ thực vật, thậm chí là phân bón, thực ra ở dưới cơ sở nhiều khi cũng biết.

Nếu chúng ta làm được việc này còn khắc phục được câu chuyện thanh tra, kiểm tra. Nếu Báo cáo của các Bộ trưởng đã gửi các đại biểu Quốc hội, trung bình trong nhiệm kỳ vừa qua, mỗi một năm các cơ quan đã tiến hành thanh tra khoảng 470 nghìn lượt cơ sở, thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong khi đó lực lượng thanh tra chuyên ngành của chúng ta, kể cả về thú y có khoảng 1.300 người, rất thấp so với các nước xung quanh. Vừa qua Chính phủ cũng như Bộ trưởng Tiến có phát biểu trong phiên thảo luận về kinh tế – xã hội hôm trước, Chính phủ đã cho thí điểm để thanh tra liên ngành, nhưng mới chỉ thí điểm được ở 10 đơn vị quận, huyện của Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, thực ra quyết định thí điểm đó mới bắt đầu tiến hành từ ngày 15 tháng 11 năm nay, cũng để giải quyết vấn đề làm sao huy động những người không phải là thanh tra chuyên ngành được tham gia vào công tác thanh tra này.

Chúng tôi rất mong thông qua diễn đàn Quốc hội, thông qua phương tiện thông tin đại chúng nhân dân ý thức được hơn trách nhiệm của mình trong việc này, xin báo cáo với Quốc hội chúng tôi phối hợp với Mặt trận tổ quốc Việt Nam với Bộ Nội vụ trực tiếp đã gặp các chức sắc chủ yếu của tất cả các tôn giáo đang hoạt động hợp pháp tại Việt Nam để thảo luận bàn về vấn đề này. Đây là cuộc vận động không chỉ liên quan đến thực hiện pháp luật, liên quan đến đạo đức của con người